Yapraklar Evi

Türkçe çevirisinin ‘Yılın Edebiyat Olayı’ bayraklarıyla raflara düşmesi ne klişe bir abartı ne yorucu bir pazarlama balonu. Dipnot, aynı anda kullanılan farklı yazı tipleri, renklendirmeler, sayfada sağa sola dağılmış metinler... Bir kitabın fiziksel yapısını yeniden yorumlayan, denenmemiş bir edebi anlatım yolu seçen, Amerikan yazar Mark Z. Danielewski imzalı ‘Yapraklar Evi’, orijinal baskısından 18 yıl sonra Monokl etiketiyle artık Türkçede. Danielewski’ye Los Angeles’taki evinden ulaştık, gizemi hâlâ tam olarak çözülememiş yapıtını konuştuk.

Bir evin içinde bir yazarın adımlarını takip ettiğinizi düşün. Evin sabit bir krokisi, formu yok. İçi, dışından büyük bir ev burası ve her oda, her köşe sanki tuğla yerine ‘yapraklarla’ örülü; sürekli hareket halinde, geride bıraktığınız her oda kayboluyor. Amerikalı yazar Mark Z. Danielewski’nin ‘Yapraklar Evi’ bu: Hikâye içinde hikâye içinde hikâye içinde hikâye... Hangi karakter gerçek, hangisi ‘hayali ürün’ hakiki bir muamma. Tek bir gerçeği olmayan, kurmacası bol bir yapıya sahip. Gerçeği, okurun takdirine bırakıyor; her seferinde aklınızı daha da karıştıracak, kafanızda kurduğunuz kurguyu tekrar bozacak bir çomak sokmayı ihmal etmiyor. 
Kitabın önce internette parça parça yayımlanıp daha sonra 2000 yılında ilk kez basıldığında kopardığı yaygaranın sebebini anlamak için kitabı elinize alıp sayfalarını hızlıca çevirmek yeterli. Bazı sayfalarında kelimler üst üste yığılmış, bazısında koca sayfada tek hece ya da paragraf niyetine tek sayfa genişliğinde bir dipnot. Yazı sütunları altüst, form yerle bir. Neredeyse tamamı algı zorlayan bir grafik oyunu ve neredeyse her hamlenin anlatılan hikâyeye ilişkin bir amacı var. Los Angeles - New York arası bir Skype buluşmasında, Los Angeles’ın alışılmadık soğuğundan şikâyet ederek ve kat kat giyinmesinden ötürü özür dileyerek başlıyor sohbetimize Danielewski.

"Bu şeytani derecede parlak kitabı elden bırakmak ya da sonuna varmadan

okumaktan vazgeçmek imkansız.”

− Jonathan Lethem - 

“Eğlenceli, dokunaklı, cezbedici, enfes bir dille yazılmış, biçimle içeriğin başarıyla iç içe geçtiği bir anlatı.”

- The New York Times Book Review - 

“Pynchon’ı akla getiren şen şakrak bir tuhaflık, Nabokov’u akla getiren bir dilbilimsel takıntı ve Borges’i akla getiren bir gerçekdışılık. Yapraklar Evi, edebi türlerin sınırlarını ortadan kaldıran bir coşkuyla, postmodern bir şevkle ve piyasadaki bütün kitapları iyice gölgede bırakacak türden, takıntılı derecede geniş bir hayal gücüyle, enerjisi hiç dinmeyen kıpır kıpır bir kitap.”

- San Francisco Examiner and Chronicle - 

“Yılın en iddialı, karmaşık ve heyecanla beklenen ilk romanlarından bir tanesi. Yapraklar Evi, daha önce okuduğunuz diğer romanlara hiç benzemiyor.”

-  Newsweek - 

“Bir göstergebilimci tarafından yazılmış bir aşk hikâyesi. Güftecilere özgü bir yüreği olan Danielewski hem yürek sızısına kulak veriyor, hem de bunu yaparken Derrida'nın gösterge teorisine.”

-  Time Out New York - 

"Elinize alın ve hafızanıza kazıyın. Her sayfada açılan sizin zihninizden başka bir şey değil. Her şey sizin zihninizde olup bitiyor.”

-  The Village Voice - 

“Melville’in Moby-Dick’i, Joyce’un Ulysses’i, Nabokov’un Solgun Ateşi neyi ifade ediyorsa, çok katmanlı Danielewski’nin Yapraklar Evi de aynı şeyi ifade ediyor.”

-  San Diego Union-Tribune -