İlyada

İlyada

Homeros (y. MÖ IX. yüzyıl): Hayatı hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte MÖ IX. yüzyılda Sakız Adası’nda yas¸adıgˆı sanılmaktadır. Eserleri Antik Yunan devletlerinde her tür bilginin kaynagˆı sayılan Homeros, I·lyada ve Odysseia destanlarıyla edebiyatın hemen her türünü günümüze dek etkilemeyi bas¸armıs¸tır. En ünlü Antik Yunan destanı olan I·lyada’da dokuz yıldır süren Troya Savas¸ı’nın elli bir günlük bir kısmı anlatılır. I·lyada dünya edebiyatının temel tas¸larından biri oldugˆu kadar, konu ettigˆi döneme ıs¸ık tutan en gerçekçi eserdir. Bu es¸siz destan Antik Yunan’da neredeyse bir kutsal kitap sayılmıs¸tır. 1958-1962 yılları arasında Azra Erhat – A. Kadir çevirisiyle I·s¸ Bankası Kültür Yayınları’nca dört cilt olarak yayımlanan I·lyada 50 yıl sonra Hasan Âli Yücel Klasikler Dizisi’nde yerini alıyor.

Azra Erhat (1915-1982): Hasan Âli Yücel’in kurdugˆu Tercüme Bürosu’nun en önemli çevirmenlerinden ve kültür hayatımızın Mavi Uygarlık hareketinin en etkin üyelerinden biridir. Ortaklas¸a yaptıgˆı Homeros ve Hesiodos çevirilerinin, Mavi Yolculuk, Mavi Anadolu, I·s¸te I·nsan gibi eserlerinin yanı sıra, dilimize telif bir Mitoloji Sözlügˆü de kazandırmıs¸tır.

A. Kadir Meriçboyu (1917-1985): Titizlikle is¸lenmis¸ s¸iirleriyle 1940 kus¸agˆı toplumcu s¸airleri arasında yer alır. 1938’de s¸iirine büyük etkisi olan Nazım Hikmet’le birlikte tutuklandı. Mevlânâ ve Hayyam’dan, Brecht ve Paul Éluard’a kadar pek çok s¸airin Türkçeye çevrilmesinde büyük katkısı oldu. Kendi s¸iir kitaplarının yanı sıra ortaklas¸a yaptıgˆı Dünya Halk ve Demokrasi S¸iirleri isimli derlemesi büyük ilgi gördü.

Homeros

Homeros kimdir? İnsanlar yirmi beş yüzyıldır bu soruyu evirdiler çevirdiler, araştırdılar durdular, yine de bir sonuç alamadılar. Homeros bir bilmece olarak kaldı: Onu hiç bilmiyoruz, hiçbir zaman bilemeyeceğiz desek de yeri, biliyoruz, hiçbir şairi bilmediğimiz gibi biliyoruz desek de yeri. İnsanlık tarihinde bir gün geldi ki sanatçının
kimliğini kestirmek için eserine bakmakla yetinmez oldu insanoğlu. Kimdi bu sanatçı, ne zaman doğdu, nerede doğdu, nasıl yaşadı diye bir sürü soru sormaya girişti. İşte o gün Homeros gürültüye gitti, çünkü hiç hazırlıklı değildi bu sorulara cevap vermeye. O gün bilim doğdu diyeceksiniz, evet ama bilim Homeros’un üstüne üstü karalı
kâğıtları öyle bir yığdı ki altından Homeros’u bulup çıkarmak güç iş oluverdi. Bir üniversite profesörü, “Homeros sorunu mu? 40.000 cilt kitap!” derdi bana. Yani enikonu bilgin olmadan girişilmez Homeros’u anlatmaya demek isterdi. Bu iş koyun çokluğundan sürüyü görmemeye varır. Kitapların altında az daha Homeros kayboluyordu, hem birçokları için kaybolmuştur bile. Bugün okuyucu Homeros destanlarının tadına varmak için bilimden ne kadar arınmaya çalışsa boşuna uğraşır, bilime ne kadar dalsa, o kadar çıkmaza girer, kısacası bilimle de yapamaz, bilimsiz de edemez. Ama Homeros’u bilime başvurmadan dinleyen çağlar varmış. Onlardan başlayalım…